Apel do nauczycieli

Szanowni Państwo!

W ostatnim czasie w naszej gminie pojawiła się tendencja do organizowania różnorakich spotkań, szumnie nazwanych „debatami społecznymi”. Nietrudno jednak zauważyć, że spotkania te, niewiele mają wspólnego z zasadniczym rozumieniem słowa „debata”. Okazuje się, że tak ważna część retoryki, jaką jest sztuka debatowania, nie tylko zanika, ale też pojmowanie jej znaczenia zostało w istotny sposób wypaczone, – poczynając od samej formy organizacji logistycznej, poprzez, jakże ważną rolę moderatora, a na samym celu debaty skończywszy. Przy okazji, publicznie obnażono braki w umiejętnościach efektywnej komunikacji pomiędzy uczestnikami wspomnianych „pseudodebat”. Zapomniano, jak ważną rolę w komunikacji odgrywa element słuchania i merytorycznego odnoszenia się do argumentów interlokutorów. Jest to tym bardziej smutne, że sama debata jest uznawana, jako jeden z najważniejszych elementów konstytuujących społeczeństwo demokratyczne.

Zważywszy na fakt, że inicjatorami kilku piaseczyńskich debat była młodzież gimnazjalna, angażująca się w sprawy publiczne naszej gminy, należy wnioskować, że potrzeba prowadzenia szeroko pojętego dialogu społecznego jest ważnym elementem kształtującego się w naszym kraju społeczeństwa obywatelskiego. Jeśli jednak już na starcie młodzież otrzyma niewłaściwe wzorce, istnieje spore prawdopodobieństwo, że w przyszłości nie tylko będę te złe doświadczenia powielać, ale nastąpi również niewłaściwe pojmowanie demokracji uczestniczącej. Należy jasno powiedzieć, że przyczynkiem do debaty jest swoisty konflikt, polegający zwykle na różnicy zdań w danej kwestii tudzież pewna rozbieżność w dochodzeniu do wspólnego celu. Merytoryczna rozmowa oparta na argumentach jest właściwą drogą do znajdowania wspólnego mianownika. Niestety, to, co mogliśmy zaobserwować w piaseczyńskich „debatach”, to, zgodność wypowiedzi jej uczestników (debata na statku ws. spalarni, debata o parku), bądź zwykła, nieprzyjemna w odbiorze kłótnia z naciskiem na roztrząsanie spraw zaprzeszłych, praktycznie nic nie wnosząca do tematu dyskusji. Przykre jest to, że powyższe złe wzorce, młodzież otrzymuje bądź to od osób sprawujących funkcje publiczne, bądź też od tych, którzy, na co dzień zajmują się szkoleniem tejże młodzieży. Nic, zatem dziwnego, że podobna forma przenosi się następnie do życia codziennego, zarówno tego realnego jak i wirtualnego, skutkując brakiem efektywnej rozmowy oraz nieumiejętnością rozwiazywania konfliktów.

Dlatego też, zwracam się do Państwa, jako do opiniotwórczego środowiska oświatowego naszej gminy, bezpośrednio mającego wpływ na edukację młodzieży, przyszłych pełnoprawnych obywateli, abyście w procesie nauczania zaczęli szerzej wykorzystywać formę debaty. Organizujcie, proszę debaty wewnątrzklasowe, międzyklasowe, a nawet międzyszkolne. Tym bardziej, że mogą one służyć, jako doskonała forma edukacji. Ponadto, dzięki takim treningom, młodzież będzie miała okazję empirycznego doświadczenia, pozbawionej agresji sztuki prowadzenia dialogu, jasnego i przejrzystego przedstawiania i uzasadniania swoich argumentów, jak również zapoznawania się z różnymi poglądami czy też pomysłami pewnych rozwiązań, z pełnym zachowaniem szacunku do swojego rozmówcy prezentującego odmienny sposób myślenia.

Debaty, tak powszechne w społeczeństwach o zaawansowanej demokracji kształtują zarówno umiejętności efektywnej komunikacji, ale przede wszystkim uczą kreatywnego i krytycznego myślenia oraz pozwalają unikać, tak powszechnego w naszym kraju, zasklepiania się w matrixie własnych poglądów i przekonań, bez szansy otwarcia na inne opinie.

Nie ukrywam, że liczę na Państwa zrozumienie oraz współpracę.

Katarzyna Nowocin Kowalczyk
Kulturoznawca
Radna Miasta i Gminy Piaseczno